Tìm hiểu về nghề quản trị mạng
Tìm hiểu về nghề quản trị mạng (Network Administrator)
qua các thông tin trên internet, bạn sẽ thấy tương đối “mông lung” khi
khái niệm về nghề này khá rộng, phạm vi công việc của người làm nghề này
cũng khác nhau tùy yêu cầu của từng công ty.
Yêu
cầu về trình độ cũng rất khác nhau, có thể chỉ cần hoàn thành một khóa
học từ 6-8 tháng tại một trung tâm dạy nghề, hoặc học trung cấp, cao
đẳng, cho đến trình độ đại học và cần rất nhiều chứng chỉ đòi hỏi trình
độ bậc cao.
Công việc của quản trị mạng
Người
quản trị mạng (QTM) phải có khả năng tự thiết lập một mạng máy tính, cấu
hình mạng, điều chỉnh hiệu năng hoạt động mạng máy tính, vận hành hệ
thống mạng, giải quyết sự cố mạng và nắm được các phương pháp để bảo vệ
mạng trước nguy cơ virus, worm, trojan, spam, cũng như các biện pháp
chống xâm nhập, ăn cắp thông tin, phá hoại mạng.
Công
việc cụ thể của từng chuyên viên QTM sẽ tùy thuộc vào quy mô doanh
nghiệp. Thông thường, những doanh nghiệp ứng dụng CNTT quy mô lớn như
ngân hàng, bảo hiểm, hàng không, các công ty về lĩnh vực thương mại điện
tử cần tới một phòng QTM với số nhân viên lên tới vài chục, thậm chí là
hàng trăm. Các doanh nghiệp quy mô vừa cần khoảng 4-5 người, các doanh
nghiệp nhỏ cũng cần ít nhất một nhân viên chuyên phụ trách hệ thống
mạng. Ở các công ty quy mô nhỏ, số lượng máy tính ít thì người QTM phải
biết và làm đủ mọi thứ để duy trì hoạt động thông suốt của mạng, bao gồm
cả việc theo dõi cập nhật nội dung của website đơn vị. Trong khi đó,
nếu được làm tại các công ty với quy mô lớn, người làm QTM được phân
công một công việc cụ thể như QTM chuyên về bảo mật, chuyên về thiết kế
mạng hay chuyên về bộ phận theo dõi, giám sát, vận hành máy chủ.
QTM
thường chỉ liên quan đến công việc kỹ thuật mạng và hiếm khi phải hỗ
trợ trực tiếp người sử dụng. QTM thường là ở cấp 3 trong xử lý sự cố,
tức là khi có sự cố xảy ra thì trước tiên sẽ được xử lý ở cấp 1
(helpdesk – giải đáp thắc mắc, tư vấn), cấp 2 (kỹ thuật viên về máy tính
và mạng) rồi mới đến cấp 3 là cấp QTM. Tuy vậy, tại rất nhiều công ty ở
Việt Nam hiện nay, thậm chí cả một số văn phòng nước ngoài, người QTM
thường kiêm nhiệm tất cả các công việc này.
Anh
Nguyễn Mạnh Cường, QTM cho hệ thống máy tính của các nhà sách Tiền
Phong tại Hà Nội, cho biết: “Thông thường các công ty nhỏ cỡ vài chục
máy tính sẽ cần khoảng 2 – 3 nhân viên gọi là quản trị mạng nhưng thực
chất là làm tất cả các công việc phát sinh như hỗ trợ người dùng, đề
xuất và mua sắm trang thiết bị, đi dây và cài đặt mạng cho người dùng
mới, xử lý các sự cố như đứt mạng, nghẽn mạng, quản lý băng thông, cấu
hình tường lửa bảo vệ… Ở công ty lớn hơn thì phần lớn các công việc trên
sẽ do các kỹ thuật viên phòng IT đảm nhiệm, quản trị mạng chỉ lo các
phần liên quan đến băng thông và bảo mật mạng, quản lý máy chủ. Còn
những công ty nhỏ hơn thì thậm chí cũng không cần đến quản trị mạng mà
thuê ngoài, các sự cố nho nhỏ thì nhờ người rành công nghệ tự xử lý”.
Học gì để thành quản trị mạng?
Đầu tiên là môn học sửa lỗi máy tính (PC Troubleshooting).
Dù mong muốn trở thành một nhà QTM cao cấp, nhưng bạn sẽ không thể trả
lời với mọi người rằng mình không biết sửa lỗi máy tính. Vì đến lỗi trên
một chiếc máy tính cá nhân mà bạn không xử lý nổi, thì còn mong gì giải
quyết các sự cố mạng. Trong môn học này, bạn sẽ được cung cấp đầy đủ
các kiến thức về các thiết bị phần cứng như: Mainboard, CPU, RAM,…, cách
xử lý các sự cố liên quan đến phần cứng. Ngoài ra, bạn còn được tìm
hiểu thêm các phần mềm và công cụ sửa lỗi dành cho máy tính như: sao lưu
và phục hồi dữ liệu, chẩn đoán các lỗi thường gặp của Windows… Hoàn tất
khóa học này, bạn đủ khả năng tự đi chợ và ráp một máy tính theo ý
mình, có thể chẩn đoán và khắc phục các sự cố thường gặp trên máy tính.
Thời gian để hoàn tất khóa học này tứ 2 - 3 tháng với mức học phí khoảng
2.000.000đ.
Kế tiếp, là phần nhập môn kiến thức mạng (Networking Essential).
Có thể bạn đã từng sử dụng tốt hệ điều hành Windows Server thế nhưng
còn rất nhiều kiến thức mạng rất căn bản bạn đã bỏ qua. Môn học này nhằm
củng cố, tổng hợp và nâng cao các kiến thức căn bản về mạng như: cách
đặt địa chỉ IP trong mạng, cấu hình kết nối và chia sẻ đường truyền
Internet, cách đăng ký và sử dụng Internet Mail… Hoàn tất khóa học này,
bạn có thể cài đặt, vận hành, bảo trì phòng Net, phòng Games, quán cà
phê Wi-Fi… Thời gian để hoàn tất khóa học này từ 1-2 tháng với mức học
phí khoảng 800.000đ - 1.000.000đ.
Nhưng
phần công việc chủ chốt của người quản trị trong hệ thống mạng máy tính
ở hầu hết các công ty hiện nay chính là hệ thống máy chủ Microsoft
Windows. Vì thế các môn học phân thành hệ thống các chứng chỉ như MCSA,
MCSE sẽ trợ giúp các bạn rất nhiều trong công việc. Sau khi hoàn tất các
môn như: 70-680 (Quản trị hệ điều hành máy trạm Windows 7), 70-290
(Quản trị hệ điều hành máy chủ Windows Server 2003), 70-291 (Quản trị cơ
sở hạ tầng mạng, mạng diện rộng), 70-351 (Cấu hình hệ thống tường lửa)
và 70-236 (Quản trị hệ thống thư điện tử), bạn sẽ hoàn toàn có khả năng
quản trị hệ thống mạng doanh nghiệp vừa và nhỏ. Và khi vượt qua được các
kỳ thi ứng với các môn học trên, bạn sẽ đạt được chứng chỉ quốc tế
Microsoft Certified System Administrator (MCSA) do Microsoft cấp có giá
trị trên toàn thế giới. Thời gian để hoàn tất khóa học này từ 3-6 tháng
với mức học phí khoảng 2.500.000đ - 3.000.000đ.
Nếu
MCSA, MCSE chuyên về quản trị mạng trên nền Windows Server 2003 thì
MCITP-SA, MCITP-EA sẽ giúp bạn cập nhật các kiến thức quản trị mạng trên
nền Windows Server 2008 (hệ điều hành dành cho máy chủ mới nhất hiện
nay của Microsoft). Chương trình MCITP-SA được chia thành từng môn như:
70-640 (Cấu hình và quản lý hệ thống Windows Server 2008), 70-642 (Cấu
hình và khắc phục các sự cố xảy ra với các dịch vụ mạng trong Windows
Server 2008) và 70-646 (Lập kế hoạch triển khai và quản trị hệ thống
Windows Server 2008). Vượt qua mỗi kỳ thi tương ứng với từng môn học
trên, bạn sẽ đạt được chứng chỉ quốc tế Microsoft Certified Technology
Specialist và chứng chỉ Microsoft Certified IT Professional - Server
Administrator. Thời gian để hoàn tất khóa học này từ 3-6 tháng với mức
học phí khoảng 3.000.000đ - 4.000.000đ.
Tuy
nhiên, ngành QTM được chia làm hai hướng: Microsoft (MCSA. MCITP-SA) và
Cisco (CCNA, CCNP). Chương trình CCNA sẽ giúp bạn xây dựng, quản lý và
bảo mật cơ sở hạ tầng mạng dựa trên công nghệ của CISCO. Bạn sẽ được
cung cấp các kiến thức về nền tảng căn bản và các công nghệ quan trọng
của mạng máy tính như khái niệm các tầng trong kiến trúc mạng (Network
Layers) cục bộ (LAN), mạng diện rộng (WAN), xây dựng và cấu hình các
bảng định tuyến (Routing), các phương thức chuyển mạch (Switching)…
Ngoài ra, bạn còn có thể tham dự kỳ thi 640-802 do Cisco tổ chức để lấy
chứng chỉ Quốc Tế Cisco Certified Network Associate (CCNA). Thời gian để
hoàn tất khóa học này từ 1,5-3 tháng với mức học phí khoảng 3.000.000đ.
Bên
cạnh đó hiện nay các hệ thống lớn đang có xu hướng chuyển toàn bộ hoặc
một phần sang sử dụng hệ điều hành mã nguồn mở Linux. Tham dự các khóa
học Linux sẽ giúp bạn xây dựng và quản trị hệ thống mạng hoàn chỉnh trên
nền tảng hệ điều hành mã nguồn mở này từ qui mô nhỏ đến lớn. Ngoài ra,
bạn có thể tham dự các kỳ thi quốc tế do LPI (Linux Professional
Institute) tổ chức để nhận chứng chỉ Junior Level Linux Professional
(LPIC-1), Advanced Level Linux Professional (LPIC-2). Thời gian để hoàn
tất khóa học này từ 2-4 tháng với mức học phí khoảng 3.000.000đ.
Cuối
cùng để có thể nắm vững phương pháp khảo sát, đánh giá an ninh mạng máy
tính, xác định được nguyên nhân, nhận diện đối tượng, động cơ, cách
thức kẻ tấn công xâm nhập dữ liệu hệ thống, bạn nên tham gia khóa học
CEH. Đậu kỳ thi 312-50, bạn sẽ có được chứng chỉ CEH do tổ chức EC
Council cấp có giá trị trên toàn thế giới. Thời gian để hoàn tất khóa
học này từ 2-3 tháng với mức học phí khoảng 3.000.000đ.
Nhu cầu cao, lương khá
Hiện
nay, hầu như công ty, doanh nghiệp nào cũng đều có máy tính nối mạng
nội bộ và kết nối internet, chưa kể rất nhiều công ty có website riêng
hoặc có tham gia bán hàng qua mạng trên các gian hàng trực tuyến. Do đó,
nhu cầu tuyển dụng các nhân viên quản trị hệ thống mạng máy tính và
kiêm nhiệm quản trị website khá lớn.
Tùy
công ty, mức lương cho vị trí QTM có thể từ 200 - 700USD, thậm chí một
số công ty nước ngoài còn trả tới trên 1.000USD. Theo thành viên mRrO
trên ddth.com thì trong nghề QTM có nhiều ngạch nhỏ, như QTM chuyên lo
bảo mật, chuyên thiết kế mạng, hoặc chuyên về các máy chủ, nên lương
cũng trả tùy theo, nói chung lương quản trị bảo mật cao hơn một chút,
trung bình vào khoảng 5-7 triệu đồng/tháng, còn những người có khả năng
làm luôn bảo mật, lo luôn cho server, quản lý được luôn NT/Samba Domain,
thiết kế LAN-WAN thì lương rất cao.
Mặc
dù vậy, không phải không có những người thất nghiệp sau khi học xong,
lý do được một số chuyên viên QTM giải thích là: kiến thức về mạng rất
rộng, trong khi đòi hỏi của các doanh nghiệp vừa và nhỏ thường đa năng,
mỗi thứ một chút, nếu chỉ biết chuyên sâu một thứ thôi thì cũng khó tìm
việc làm ở các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Hơn nữa, nghề này đòi hỏi phải
thực hành nhiều, càng làm nhiều càng có kinh nghiệm thực tế trong xử lý
sự cố, vì thế trong quá trình học, bạn phải thật nỗ lực để nắm chắc lý
thuyết và cố gắng tận dụng mọi cơ hội để thực hành.
