Biên kịch online-III. Xây dựng chuyện phim-Bài 1
Sau khi có ý tưởng, công viêc tiếp theo là xây dựng chuyện phim. Về nguyên tắc, chuyện phim phải thể hiện tất cả những điểm chính yếu tác giả muốn có ở trên phim, nó là những nét lớn được cụ thể hoá từ ý tưởng. Chuyện phim phải tóm gọn được tất cả những gì xảy ra đối với nhân vật chính.
Với điện ảnh dòng tự sự thì chuyện phim cũng là chuyện của nhân vật chính. Nhưng cấu trúc chuyện phim không phải là cấu trúc của phim, nó chỉ là một câu chuyện hoàn chỉnh, tác giả sẽ dựa vào đó để xây dựng kịch bản phim. Từ một chuyện phim theo dòng tự sự, người ta có thể dựng kịch bản phim theo cấu trúc từ một hồi đến bảy hồi. Sau đây là năm bước xây dựng một chuyện phim mà bạn không nên bỏ qua.
` 1. Xây dựng khái niệm chuyện phim. Khái niệm chuyện phim là những ý niệm ban đầu về bộ phim tương lai thông qua ý tưởng. Xây dựng khái niệm chuyện phim là đắp lên mô hình “ngôi nhà” từ ý tưởng của bạn. Khi bạn mới có mỗi ý tưởng, trước mắt bạn là cả một đỉnh núi cao cần phải vượt qua, rất nhiều việc phải làm. Bạn đừng vội vã đòi nhảy qua ngọn núi ngay, cũng đừng nản chí khi thấy hành trang của bạn chẳng có gì ngoài vài dòng ý tưởng. Hãy đi từng bước một, trước mắt phải mở rộng ý tưởng.
a. Mở rộng ý tưởng.
Mở rộng ý tưởng là cơi nới dần cái Tóm lược mà bạn đã có ở ý tưởng. Bạn phải có những nét chính nhất cho câu trả lời 3 câu hỏi Ai? Ở đâu? Chuyện gì xảy ra? Hãy nhớ: Nét chính nhất. Khi chưa có gì trong tay bạn hãy khoan trả lời đầy đủ chi tiết một câu hỏi nào trong 3 câu hỏi kia. Nếu tập trung trả lời đầy đủ chi tiết một câu hỏi, buộc bạn cũng phải trả lời đầy đủ chi tiết các câu hỏi tiếp theo, trong khi tất cả đều mù mịt, việc đó sẽ làm bạn rối lên, không dưng bạn đẩy bạn vào mê cung không lối thoát. Cứ bình tĩnh dò tìm những nét chính cho các câu trả lời bằng hai bước: mở rộng ngẫu hứng và mở rộng có chủ đích.
a1. Mở rộng ngẫu hứng.
Đó là những gì bạn bất chợt tìm thấy có liên quan đến ý tưởng. Không cần một thứ tự nào để trả lời cho câu hỏi nào, bạn cứ liệt kê hết trong Ghi chép hàng ngày của bạn những gì bạn muốn có trong bộ phim tương lai. Đừng nghĩ những gì chợt đến của bạn là lớn hay nhỏ, vụn vặt hay quan trọng, miễn sao điều đó làm cho bạn thích thú. Ví dụ ông già là nhân vật chính trong ý tưởng của bạn. Ghi chép những gì chợt đến của bạn có thể là:
- Ông này gầy, phải rất gầy. Mình tưởng tượng ông cứ đi lón thón, dáng xiêu xiêu…
- Ông nghiện đánh cờ tướng và hay trốn nhà ra phố đánh cờ thế ăn tiền. Rất vui nếu ông này hay mặc quần rách đũng, cứ ngồi chồm hổm đánh cờ là lòi của quí.
- A, ông hay tè ướt quần. Cứ tè là ướt quần, điều đó làm con rể ổng khó chịu. - V.v..
Sau một thời gian bạn bỏ ý này thêm ý kia cho tới khi bạn quyết định những nét chính nhất của ông già. Với bối cảnh, câu chuyện, đối thủ, kết thúc bạn cũng nên làm như vậy. Những ghi chép ngẫu hứng chẳng những cho bạn nhiều gợi ý để mở rộng ý tưởng mà còn nuôi dưỡng nguồn cảm hứng cho bạn.
a2. Mở rộng có chủ đích.
Sau mở rộng ngẫu hứng bạn bắt đầu vào việc mở rộng ý tưởng có chủ đích để chuẩn bị cho việc Tóm tắt chuyện phim. Mở rộng có chủ đích là bản liệt kê các “vật liệu” cần có để chuẩn bị xây dựng một ngôi nhà. Tất nhiên đó là các “vật liệu” chính như ngói gạch xi măng… và kích thước tổng quan của của ngôi nhà cũng như khuynh hướng kiến trúc. Bạn hãy khoan quan tâm tới những “vật liệu phụ” mà quá trình mở rộng ngẫu hứng bạn chợt nghĩ đến và rất thích. Những cái thích thuộc về “vật liệu phụ” đó sẽ phục vụ bạn khi xây dựng chuyện phim. Tóm tắt chuyện phim chỉ là mở rộng ý tưởng, chưa phải là chuyện phim, bạn cần lưu ý, đừng nhầm lẫn.
Tóm tắt chuyện phim trả lời những nét chính các câu hỏi sau:
+ Nhân vật chính ai, là thế nào?
Phác thảo về nhân vật chính cho thấy nét chính yếu nhất trong tính cách và số phận của anh ta. Những gì thuộc về tính cách của anh ta liên quan, ảnh hưởng tới chuyện phim thì mới nhắc đến. Rất nhiều khi chỉ cần nhắc đến một điểm đặc biệt của tính cách nhân vật chính người ta đã hình dung ra câu chuyện của anh ta. Trong phim Mùa ổi, khi nói đến nhân vật chính là một anh chàng người lớn có tâm hồn bé con, anh ta chỉ thích những quả ổi vườn nhà mình và hay tìm về ngôi nhà cũ để hái ổi, người ta đã hình dung câu chuyện của anh ta se rất thú vị. Trong mở rộng ý tưởng có chủ đích, quyết định đưa vào chuyện phim đặc điểm tính cách nào của nhân vật chính là cả một tính toán chu đáo, vì nó hệ lụy đến rất lớn đến bộ phim tương lai.
+ Đặc điểm chính nơi chuyện phim xảy ra?
Khái quát về nơi chuyện phim xảy ra phải cho thấy đặc điểm nổi trội nhất về địa lý hoặc xã hội của bối cảnh để câu chuyện xảy ra ở đó sẽ có sự khác thường thú vị. Nên nhớ bối cảnh nơi câu chuyện phim xảy ra chứ không phải nơi nhân vật chính và đối thủ đang sống. Ví dụ bối cảnh chính của phim Thiên hạ vô tặc bối cảnh lớn là xã hội Trung Quốc, bối cảnh chính của phim là tàu hỏa tốc hành. Phim Không lực 1 Hoa Kỳ (Đạo diễn Wolfgang Petersen) bối cảnh lớn là nước Mỹ thời chiến tranh lạnh, bối cảnh chính của phim là chuyến chuyên cơ chở tổng thống Mỹ. Nếu phim xảy ra nhiều bối cảnh, bạn cũng nên chọn bối cảnh chính yếu nhất, đấy là nơi chủ yếu xảy ra chuyện phim.
+ Nhiệm vụ của nhân vật chính?
Ở ý tưởng bạn đã có sự kiện chính. Từ đây bạn có thể nhìn thấy nhiệm vụ của nhân vật chính, anh ta phải nhận lãnh sứ mệnh nào, phải vượt qua cái gì và chiến thắng ai. Cùng với việc chỉ ra nhiệm vụ của nhân vật chính bạn phải cho thấy thủ đoạn chính yếu của đối thủ. Nội dung chủ yếu của chuyện phim chính là đây. Nhiều khi ta có sự kiện chính rất rõ ràng nhưng việc xác định nhân vật chính là ai lại là chuyện không đơn giản. Trong phim Không lực 1 Hoa Kỳ sự kiện chính là chuyến chuyên cơ chở tổng thống Mỹ bị không tặc. Ai là nhân vật chính trong vụ này? Các phi công? Chính phủ Mỹ ( đại diện là bà phó tổng thống)? Vợ con tổng thống? Các nhân viên bảo vệ tổng thống? Nhân vật chính nào cũng có nhiệm vụ chính là chống trả bọn không tặc, bảo vệ tổng thống và mọi người trên chuyên cơ. Nhiệm vụ thì giống nhau nhưng hành trình thực thi nhiệm vu với mỗi nhân vật chính sẽ rất khác nhau. Đạo diễn Wolfgang Petersen đã chọn nhân vật chính là tổng thống, sự chọn lựa kì tài, cực kì táo bạo. Nhờ chọn đúng nhân vật chính mà phim Không lực 1 Hoa Kỳ là phim không tặc hay nhất tính đến thời điểm này.
+ Kết phim:
Ở ý tưởng ta không cần cho thấy trước cái kết, chỉ cần cho thấy sự kiện chính là đủ. Khi mở rộng để có tóm tắt phim, cần thiết cho thấy cái kết để thấy hết giá trị của bộ phim tương lai. Ý tưởng của học viên: “ Một thanh niên 25 tuổi rời quê vào Nam làm ăn. Anh vận chuyển ma túy độc lập, ko băng nhóm. Anh gặp và yêu một cô gái là đặc tình công an. Nghe lời cô gái anh nhận lời gia nhập băng nhóm để truy tìm tên tội phạm. Cuộc truy tìm quyết liệt và gay cấn.” Ý tưởng tới đó là đủ, không cần có cái kết vì khi người ta biết được nhiệm vụ của nhân vật chính thì cũng sẽ biết kết quả. Tới lúc mở rộng ý tưởng để có tóm tắt chuyện phim, cái kết rất quan trọng, nó cho biết tầm lớn bé cao thấp của phim và sự hấp dẫn của nó. Có ba phương án cho cái kết:1. Tên trùm ma túy bị bắt. 2. Tên trùm ma túy và anh ta đều bị bắt. 3. Tên trùm ma túy và anh ta bị bắt, khi đó người ta mới thấy chính cô gái kia là trùm ma túy. Chọn cái kết nào để phim có tầm cao chắc bạn đã biết.
Tùy thuộc vào việc nhân vật chính có hoàn thành nhiệm vụ hay không mà ta có cái kết happy end hay kết bi. Cũng vậy với cái kết lửng là cái kết không cho thấy nhân vật chính có hoàn thành nhiệm vụ hay không, hay cho thấy có sự đình chỉ hoặc hủy bỏ nhiệm vụ của nhân vật chính.
*
Khi việc trả lời các câu hỏi trên hoàn tất, bạn có đủ thông tin cho một tóm tắt chuyện phim. Tóm tắt chuyện phim giống như phác thảo của kiến trúc sư, nó cần từ nửa trang tới một trang A4 giúp nhà sản xuất hình dung ra hình hài của phim và là cơ sở cho bạn xây dựng chuyện phim. Lưu ý việc trả lời các câu hỏi đã nêu, sao cho mỗi câu trả lời là một điểm chính yếu chứ không phải là một câu chuyện nhỏ. Cần những vạch đầu dòng ngắn gọn, và không nên biến các vạch đầu dòng đó thành những câu chuyện nhỏ có đầu có đuôi. Đây là một cố tật của những bạn nhiễm văn chương quá nặng, viết cái gì cũng phải ra văn mới chịu được. Hãy bỏ văn chương ra khỏi đầu bạn, từ những vạch đầu dòng trên trên bạn có thể làm tóm tắt chuyện phim được rồi.
b. Sáu mẫu cơ bản để mở rộng ý tưởng .
Điện ảnh Mỹ ( và cả Châu Âu) cung cấp sáu mẫu mô típ cơ bản về nhân vật và câu chuyên nhằm giúp các nhà biên kịch tạo dựng và mở rộng ý tưởng. Với điện ảnh dòng tự sự đây là những motip điện ảnh thành công nhất, chúng thành công đến nỗi mỗi mô típ trở thành một thể loại phim. Khi tìm cách mở rộng ý tưởng, bạn hãy xem xét ý tưởng của bạn nên đưa vào mẫu cơ bản nào là thích hợp nhất, từ đó mở rộng ý tưởng theo mẫu cơ bản này.
+Người hùng: Đặc điểm thứ nhất của mẫu người hùng là những mẫu nhân vật phi thường. Ngoại trừ các nhân vật anh hùng nổi tiếng trong lịch sử, điện ảnh (và cả truyền hình) thường khai thác các nhân vật có năng lực phi thường làm việc nghĩa, đó là các phim siêu nhân như các phim Người nhện siêu đẳng, Biệt đội siêu hùng, Thị trấn Smallville, Người thép, người kiến, người đàn ông thép v.v…Phần lớn đó là những phim hành động- viễn tưởng, con đẻ của nền công nghiệp điện ảnh Mỹ sinh ra.
Đặc điểm thứ hai là mẫu người hùng không có khả năng phi thường nhưng lại làm được những việc phi thường. Đó là những người hùng có thật trong lịch sử và cuộc sống được gọi là mẫu người hùng thân thiện, những nhân vật có thật được lòng dân. Đây là mẫu người hùng được khai thác nhiều ở điện ảnh và truyền hình Châu Á vì nó phù hợp với tâm lý văn hóa Á Châu, nhất là phù hợp với túi tiền. Điện ảnh Hàn Quốc rất chuộng mẫu người hùng này. Phim Thợ săn thành phố ( Đạo diễn Jin Hyuk) một chàng trai ăn chơi nhưng lại vô cùng giỏi giang và tốt bụng. Anh luôn cố gắng hết mình loại bỏ bọn tội phạm trong thành phố... Phim Mặt nạ anh hùng ( Đạo diễn Yoon Sung Shik) về một chàng trai Hàn đánh Nhật cứu nước (Thời Hàn còn bị Nhật xâm lăng) Phim Anh hùng khu phố (Đạo diễn Kim Jung Hwan) về một chủ quán bar truy tìm tội phạm quanh quán bar… Mẫu người hùng như vậy rất gần gũi và vô cùng nhiều ở Việt Nam, nhưng ta đã dửng dưng bỏ qua, rất đáng tiếc. Năm 2009 tôi và một nhóm học trò đã viết kịch bản phim truyền hình về nhóm “nữ quái” thám tử tư giúp dân trong khu phố nhưng đã bị hầu hết các nhà sản xuất phim từ chối vì “không phù hợp”.
+Tình bạn chí thiết. Những người bạn chí thiét cùng chí hướng vì việc nghĩa hoặc cùng một hành trình, một cuộc phiêu lưu là mẫu cơ bản để mở rộng ý tưởng không bao giờ cạn. Công thức cho tình bạn chí thiết này: hiểu nhầm, thử thách, khám phá, tin tưởng, bảo vệ nhau và hy sinh vì nhau….Phim ba chàng ngốc ( đạo diễn Rajkumar Hirani)-chỉ xoay quanh cuộc chơi của ba sinh viên của Rancho, Farhan và Raju với công thức trên đã thu hút khan giả Ấn Độ và Châu Á trong nhiều năm. Cũng với công thức trên Phim Reply 1988 (Đạo diễn Shin Won) về bộ năm ngõ nhỏ bốn chàng trai và một cô gái hay phim Sunny. (Đạo diễn Kang Hyeong Cheol) về nhóm nữ quái các cô bạn thân cấp 3… cũng thu về không ít thành công và lợi nhuận.
Mẫu tình bạn pha lẫn tình yêu, gặp nhau tình cờ và bất ngờ để rồi da diết thương yêu nhau là một mẫu tình bạn chí thiết không bao giờ cũ. Phim Chuyện tình cây ngò gai ( Đạo diễn Trương Nghệ Mưu) giữa một chàng thanh niên đi cải tạo lao động và một cô học sinh từ thành phố xuống nông thôn trong cuộc cách mạng văn hóa, họ gặp nhau thân nhau và nảy sinh một tình yêu thật mong manh… đã gieo vào lòng người xem nhiều bâng khuâng, nhất là với tuổi teen.
Tình bạn chí thiết một già một trẻ thường gây được nhiều cảm tình cho khán giả, thu hút người xem cả già lẫn trẻ. Đây là mẫu tình bạn chí thiết chứa được cả hỉ, nộ ái ố do có sự tương phản đa chiều, ngộ nghĩnh. Phim Mùa hè của Kikujiro ( Đạo diễn Takeshi Kitano) về tình bạn chí thiết giữa một cậu bé và một người đàn ông xoay quanh hành trình đi tìm mẹ cậu bé đã làm khán giả hết khóc lại cười, rất thú vị.
Sự tương phản là đặc điểm cơ bản nhất của mẫu tình bạn chí thiết. Khi có sự tương phản giữa cặp đôi nhân vật, trong đó có nhân vật chính thì cách tốt nhất là bạn nên đưa phim của bạn vào mẫu tình bạn chí thiết này.
+Nhiệm vụ bất khả thi. Khi nhân vật chính của phim phải giải quyết một việc gì đó ngoài khả năng của anh ta, phim đó thuộc mẫu cơ bản Nhiệm vụ bất khả thi. Phải là nhiệm vụ chính của nhân vật chính thì mới thuộc mẩu cơ bản này. Thường là một cuộc phưu lưu để đạt mục đích tối hậu nào đó, như tìm một kho báu, một con người, cứu chữa một căn bệnh v.v. Cái cần tìm kiếm cực kì quan trọng đối với nhân vật chính và việc tìm kiếm cực kì phưu lưu, nguy hiểm.
Đặc điểm mẫu Nhiệm vụ bất khả thi là nhân vật chính phải làm một việc gì đó chẳng nhưng ngoài khả năng của anh ta mà còn nguy hiểm cho anh ta nữa. Đây là đặc điểm gậy được sự lo lắng hồi hộp cho người xem. Phim Giải cứu binh nhì (đạo diễn Spielberg.) là một ví dụ tốt về nhiệm vụ bất khả thi. Một viên đại úy được giao nhiệm vụ dẫn đội đặc nhiệm đi tìm một binh nhì trong vùng chiến sự rộng lớn, ác liệt. Rõ là cuộc đáy biển mò kim và vô cùng nguy hiểm.
Mẫu Nhiệm vụ bất khả thi thường kèm theo phim hành trình, phim thám hiếm. Đây là là cái nôi để người ta khai thác sự li kì, kinh dị, bí hiểm.v.v Phim Kho Báu Đẫm Máu (Đạo diễn Che Jingxing) khai thác khía cạnh rùng rợn về cuộc đi tìm kho báu Zhao Ling 100 năm trước, nơi người, vật, ma quỷ, thần thánh tranh giành đẫm máu! Phim Nhà trọ kinh hoàng (Đạo diễn:Nimród Antal) khai thác tối đa yếu tố kinh dị. Một nhóm khách nhà trọ đã phát hiện ra nhà trọ là nơi giết người kinh dị nhất, họ cùng nhau cứu lấy tính mạng của họ. Một đêm ác mộng kinh hồn.
Có lẽ mẫu Nhiệm vụ bất khả thi có đặc điểm thú vị nhất là nhân vật chính rơi vào môi trường không thể làm gì hơn là nằm đợi chết, nhưng bản năng sống của con người đã giúp anh ta thoát chết, trở về một cách ngoạn mục. Phim Cuộc đời của Pi (Đạo diễn Lý An) kể về con tàu chở động vật hoang dã bị nhấn chìm bởi một cơn bão lớn, cậu bé tên là Pi phải sống chung với thú dữ trên một chiếc thuyền giữa đại dương. Pi phải tìm cách để làm bạn và sống sót cùng đám thú dữ này. Đó là một Nhiệm vụ bất khả thi gây được nhiều hứng thú cho người xem và là ứng viên cho nhiều giải Oscar.
Cần chú ý ở mẫu Nhiệm vụ bất khả thi này, nhân vật chính gánh vác nhiệm vụ bất khả thi càng giàu tính nhân văn thì phim càng cuốn hút người xem. Theo đó thì các phim Kho Báu Đẫm Máu, Nhà trọ kinh hoàng dù được hỗ trợ với các yếu tố li kì, kinh dị, bí hiểm… cũng không thể bì được với các phim Giải cứu binh nhì, Cuộc đời của Pi.
+Từ bỏ và ra đi. Đây là mẫu Cá ra khỏi chậu, nhân vật chính bị nhổ ra khỏi môi trường sống của họ. Hình ảnh Cá ra khỏi chậu đủ cho thấy điều đó. Nhân vật chính phải thoát ly môi trường và gặp nguy hiểm với chính môi trường mới đó. Phim Robinxon Crusoe là một ví dụ. Cuộc đời của Pi cũng là một ví dụ khác. Ở ta truyền thuyết Mai An Tiêm bị vua cha đày ra ngoài đảo hoang cũng là một ví dụ hay. Tuy nhiên môi trường thiên nhiên không phải là mẫu hấp dẫn các nhà làm phim vì nó vừa khó làm vừa ít chuyện. Chính môi trường xã hội mới là môi trường tốt cho mẫu căn bản Từ bỏ và ra đi, tức Cá ra khỏi chậu. Mẫu Từ bỏ và ra đi thường được xây dựng từ các mẫu bỏ trốn. Như phim Cô Dâu bỏ trốn (Đạo diễn Nhậm Hiền Tề) về cuộc chạy trốn khỏi cuộc hôn nhân sắp đặt của cô dâu. Phim Vượt ngục ( Đạo diễn Paul Scheuring) kể về cuộc đào thoát khỏi án tử hình của hai anh em..v v. Điển hình của mẫu Cá ra khỏi chậu với môi trường xã hội là phim Em bé tìm cha ( Phim Liên Xô-Đạo diễn Lev Golub) Cảnh chạy trốn trước sự truy đuổi của kẻ thù, bọn trẻ đã phải vượt qua khoảng rừng rậm, đầm lầy. Sợ hãi, lạnh, đói không có gì ăn… một thời đã gây xúc động lớn.
Nếu nhân vật của bạn không có nét là lạ, ngồ ngộ, hay hay… để có câu chuyện cho loại nhân vật này, tốt nhất là nhổ họ ra khỏi môi trường sống của họ. Lập tức người bình thường bỗng trở thành đặc biệt. Bạn sẽ có chuyện ngay lập tức. Đó là lý do vì sao mẫu Từ bỏ và ra đi rất thích hợp với các nhân vật hiền lành, nhu mì, nhút nhát.
+Khám phá bản thân. Ngoài các phim siêu nhân có các mẫu nhân vật có năng lực phi thường, mẫu khám phá bản thân chứa đựng mẫu nhân vật có vẻ bề ngoài yếu đuối nhưng lại tiềm tàng một sức mạnh phi thường. Mẫu Khám phá bản thân trước hết là đặc điểm vượt lên số phận của nhân vật chính. Từ câu chuyện thật của các tài năng là người tàn tật đều có thể xây dựng được các nhân vật loại này. Đó là các nhân vật tàn tật biết vượt qua số phận đạt tới đỉnh cao vinh quang. Một Nick Vujicic bẩm sinh không tay chân làm được tất cả những gì người bình thường làm được, hơn nữa lại có vợ đẹp con khôn. Một David Paterson bệnh tật làm cho mù mắt vẫn học và tham gia các hoạt động xã hội, là Thống Đốc thứ 55 của New York. Một Stenphen W. Hawking mắc chứng teo cơ liệt toàn thân vẫn vươn lên trở thành nhà vật lý lượng tử hàng đầu thế giới..v.v.. Từ đấy mà người ta có thể xây dựng các phim có mẫu Khám phá bản thân.
Mẫu Khám phá bản thân chủ yếu có đặc điểm là sự phát hiện tài năng từ các các nhân vật yếu đuối về sức khỏe, thấp hèn về vị trí xã hội. Bằng vào nổ lực bản thân và sự giúp đỡ của cộng đồng, các nhân vật yếu đuối, thấp hèn đó đã tìm được mình và vươn lên chiếm lĩnh đỉnh cao. Phim The blind side (Đạo diễn: John Lee Hancock) về cậu bé da đen vô gia cư to xác thất học trở thành cầu thủ bóng bầu dục được yêu thích. Phim Thelma và Louise ( Đạo diễn Ridley Scott) cho thấy sức mạnh nữ quyền cuộc chạy trốn hoảng loạn của hai người đàn bà.
Mẫu Khám phá bản thân đưa đến sự khâm phục yêu mến cho người xem. Nhưng nếu chỉ có thế không thôi vẫn chưa đủ quyến rũ người xem. Nó phải được hỗ trợ bởi tính nhân văn giàu có. Ở phim The blind side, người ta cảm động trước tình mẫu tử của vợ chồng bà Leigh bao nhiêu càng khâm phục tài chơi bóng bầu dục của cậu Mike bấy nhiêu. Với phim Những đứa trẻ thiên đường ( Đạo diễn Majid Majidi), tài cậu bé Ali không có gì ghê gớm ( chỉ là giải ba Marathon toàn thành phố), người ta cảm động vì câu chuyện lỡ làm mất đôi giày duy nhất của em gái mà cậu phải thi chạy để có phần thưởng là đôi giày đem về trả cho em gái. Cho thấy tính nhân văn là cốt lõi cho mọi hay dở của phim.
Một mẫu ngược với mẫu Khám phá bản thân là mẫu Bán linh hồn cho quĩ dữ. Cũng là sự khám phá bản thân nhưng nhân vật của mẫu Bán linh hồn cho quĩ dữ là những kẻ thủ ác, một mẫu nhân vật rất được khán giả ưa thích vì nó làm người ta sợ và ghét. Phim Bảy tội lỗi ( Đạo diễn David Fincher) về kẻ giết người loạn trí, phim Tột cùng sợ hãi (Đạo diễn Gregory Hoblit) về một cậu bé nhút nhát, nói lắp nhưng đằng sau vẻ ngoài ngây thơ đó là một con ác quỷ. Phim Không chốn dung thân (Đạo diễn Ethan Coen, Joel Coen) về kẻ giết người người lạnh lùng với vũ khí kỳ lạ, hắn coi việc người như một chơi trò chơi. v.v là những ví dụ điển hình về mẫu Bán linh hồn cho quĩ dữ, ở đâu thời nào cũng được ưa chuộng.
Các dòng phim nghệ thuật khác không có sáu mẫu cơ bản trên. Với dòng phim tự sự , khi có ý tưởng bạn nên xem xét nhân vật, bối cảnh, câu chuyện của bạn phù hợp với mẫu cơ bản nào nhất để đưa ý tưởng vào mẫu cơ bản đó hay không. Một lưu ý là, tất cả các mẫu trên đều rất tốt khi kết hợp với mẫu Khám phá bản thân. Phim Cuộc đời của Pi kết hợp mẫu Nhiệm vụ bất khả thi với mẫu Khám phá bản thân. Phim Thelma và Louise kết hợp mẫu Tình bạn chí thiết với mẫu Khám phá bản thân. Có rất nhiều ví dụ như thế. Tất nhiên bạn có thể chối bỏ lời khuyên của tôi để làm một phim độc lập, không liên quan gì đến các mẫu cơ bản đã cho.
*
Từ mở rộng ý tưởng có chủ đích bạn dựng nên tóm tắt chuyện phim. Lưu ý tóm tắt chuyện phim không phải là tóm tắt nội dung phim theo cách hiểu là chuyện phim thu gọn. Giống như phác thảo thiết kế ngôi nhà, tóm tắt chuyện phim là mô hình ngôi nhà từ một góc nhìn, tóm tắt nội dung phim là mô hình ngôi nhà cả ba chiều không gian được thu nhỏ theo một tỉ lệ nào đó. Theo đó thì tóm tắt nội dung phim là bản rút gọn của chuyện phim, nó có đủ cả mở đầu, diễn biến và kết thúc. Trong khi đó tóm tắt chuyện phim vẫn là ý tưởng mở rộng, bao gồm ý tưởng phim cộng với sự kiện chính được mở rộng như một câu chuyện nhỏ. Nói vậy để hiểu tóm tắt chuyện phim không phải là chuyện phim rút gọn, nó chính là khái niệm của chuyện phim với công thức: Tóm tắt chuyện phim = Khái niệm chuyện phim = Nhân vật chính + Bối cảnh + Sự kiện chính được mở rộng làm nổi bật nhiệm vụ của của nhân vật chính.
Bài tập số 8: Từ ý tưởng bạn đã chọn, hãy tóm tắt chuyện phim của bạn . (Từ 300- 500 từ)
Lưu ý:- Bạn cần đưa kèm ý tưởng của bạn trước khi đưa tóm tắt chuyện phim, cần ghi tên thật dưới bài làm.
